WSTĘP
Standardy ochrony małoletnich stanowią realizację obowiązku prawnego wprowadzonego ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich – Dz. U. z 2024 r. poz. 560) we wszystkich podmiotach prowadzących działalność edukacyjną. Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników w zakładzie pracy jest działanie dla dobra małoletniego i w jego najlepszym interesie. Każdy pracownik traktuje osobę małoletnią z szacunkiem oraz uwzględnia jej potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletniego przemocy w jakiejkolwiek formie.
Objaśnienie terminów
1. Pracodawca – Wojciechowski Sp. z o.o. ul. Raculka 8a 65-254 Zielona Góra
2. Pracownik/Pracownicy – każda osoba zatrudniona u pracodawcy na podstawie stosunku pracy albo umowy cywilnoprawnej, a także wykonująca działalność na rzecz pracodawcy
3. Dyrektor Szkoły – dyrektor szkoły, której uczeń realizuje praktyczną naukę zawodu u pracodawcy zgodnie z przepisami prawa oświatowego.
4. Małoletni – każda osoba, która nie ukończyła 18. roku życia.
5. Opiekun prawny – opiekunem małoletniego jest osoba uprawniona do jego reprezentacji, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
6. Zgoda opiekuna – oznacza zgodę co najmniej jednego z opiekunów prawnych małoletniego. W przypadku braku porozumienia między opiekunami prawnymi małoletniego należy poinformować opiekunów prawnych o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rejonowy w Zielonej Górze III Wydział Rodzinny i Nieletnich (sąd rodzinny).
7. Instruktor praktycznej nauki zawodu – pracodawca lub osoba zatrudniona przez pracodawcę, która posiada niezbędne kwalifikacje zawodowe i pedagogiczne do realizowania praktycznej nauki zawodu w zakładzie pracy.
8. Przez krzywdzenie małoletniego należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę małoletniego przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika lub zagrożenie dobra małoletniego, w tym jego zaniedbywanie.
Krzywdzeniem jest:
przemoc – zachodzi wówczas, gdy jakaś osoba odnosi się do drugiej w sposób niezgodny z wymaganiami relacji, która je łączy;
przemoc fizyczna – jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być między innymi: złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne;
przemoc emocjonalna – to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie małoletniego, wciąganie małoletniego w konflikt dorosłych, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości, stawianie małoletniemu wymagań i oczekiwań, którym nie jest ono w stanie sprostać. Jej celem jest naruszenie godności osobistej;
wykorzystywanie seksualne – to każde zachowanie, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem małoletniego. Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie małoletniego, współżycie z małoletnim) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie małoletnim materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas;
zaniedbanie – to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych małoletniego przez opiekuna prawnego, niezapewnianie mu odpowiedniego pożywienia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa, brak dozoru nad wypełnianiem obowiązku szkolnego.
9. Dane osobowe małoletniego – minimalny zakres informacji umożliwiający identyfikację małoletniego.
§ 1
Wykaz osób odpowiedzialnych za poszczególne obszary oraz instytucji pomocowych
1. Pracodawca wyznacza następujące osoby do pełnienia wyznaczonych w standardach funkcji:
| Lp. | Obszar odpowiedzialności | Imię i nazwisko/funkcja | Dane kontaktowe |
|---|---|---|---|
| 1. | Przygotowanie pracowników do stosowania standardów ochrony małoletnich i monitorowanie przestrzegania standardów ochrony małoletnich | Anna Puchacewicz/Wiceprezes | anna.puchacewicz@wojciechowski-zg.pl |
| 2. | Zapewnienie bezpiecznego korzystania z internetu | Anna Puchacewicz/Wiceprezes | anna.puchacewicz@wojciechowski-zg.pl |
| 3. | Przyjmowanie zgłoszeń | Anna Puchacewicz/Wiceprezes Monika Leks/specjalista DS. Kadr Agnieszka Lewandowska/Księgow |
anna.puchacewicz@wojciechowski-zg.pl monika.leks@wojciechowski-zg.pl agnieszka.lewandowska@wojciechowski-zg.pl |
| 4. | Uruchamianie i prowadzenie interwencji | Anna Puchacewicz/Wiceprezes | anna.puchacewicz@wojciechowski-zg.pl |
| 5. | Koordynacja wsparcia udzielanego małoletniemu | Anna Puchacewicz/Wiceprezes | anna.puchacewicz@wojciechowski-zg.pl |
2. Pracodawca, w zakresie ochrony małoletnich, ściśle współpracuje z Dyrektorem Szkoły
1) Pracodawca w zakresie działań związanych z ochroną małoletnich może współpracować z Placówkami ochrony zdrowia, Ośrodkami Pomocy Społecznej, Poradnią psychologiczno-pedagogiczną, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Policją, Sądem Rejonowymy
3. Pracodawca informuje przebywających w jego zakładzie małoletnich o pomocy:
1) Rzecznika Praw Obywatelskich,
2) Rzecznika Praw Dziecka, w tym prowadzonego przez niego telefonu zaufania 800 12 12 12,
3) Telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111
- a w razie potrzeby nawiązuje współpracę z ww. podmiotami.
§ 2
Standardy ochrony małoletnich
1. Pracodawca podejmuje działania zapobiegające krzywdzeniu małoletnich, w szczególności przez:
1) ustanowienie zasad reagowania na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia;
2) ustanowienie zasad bezpiecznej rekrutacji pracowników;
3) zapewnienie odpowiedniego przygotowania pracowników pełniących funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu poprzez np. szkolenia, instruktaż, e-learning;
4) ustalenie zasad bezpiecznych relacji między pracownikami a małoletnimi oraz między samymi małoletnimi.
2. Pracownicy pełniący funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu posiadają przynajmniej podstawową wiedzę na temat czynników ryzyka i symptomów krzywdzenia małoletnich, a w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na ich występowanie.
3. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka instruktor praktycznej nauki zawodu lub reprezentant pracodawcy, podejmuje rozmowę z opiekunami prawnymi małoletniego, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia, motywując ich do szukania pomocy w innych instytucjach działających na rzecz małoletnich. Należy sporządzić Notatkę ze zdarzenia - Załącznik nr [1]
Otwórz załącznik nr 14. Pracownicy mają na uwadze sytuację i dobrostan małoletnich.
§ 3
Zasady rekrutacji pracowników
1. Przed powierzeniem pracownikowi funkcji instruktora praktycznej nauki zawodu, pracodawca dokłada szczególnej staranności w zakresie przygotowania tej osoby do pełnienia ww. funkcji i pracy z małoletnimi.
2. Przed powierzeniem pracownikowi instruktora praktycznej nauki zawodu, pracodawca ma obowiązek sprawdzić czy osoba ta figuruje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (Rejestr z dostępem ograniczonym oraz Rejestr osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze). Wydruk z Rejestru należy przechowywać w aktach osobowych pracownika lub w innej dokumentacji dotyczącej pracownika.
3. Osoba, której powierzono funkcję instruktora praktycznej nauki zawodu musi złożyć następujące oświadczenia:
a) oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich i zobowiązaniu do ich przestrzegania – Załącznik nr [2a];
Otwórz załącznik nr 2ab) oświadczenie dotyczące niekaralności za przestępstwa na szkodę małoletnich– Załącznik nr [ 2b].
Otwórz załącznik nr 2b4. Oświadczenia zostają włączone do akt osobowych pracowników, a w przypadku ich braku - dołączone do umowy cywilnoprawnej.
§ 4
Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy pracownikami pracodawcy a małoletnimi
1. Pracownik zna i stosuje ustalone u pracodawcy zasady bezpiecznych relacji pracowników z małoletnimi.
2. Znajomość i zaakceptowanie zasad jest potwierdzone przez każdego pracownika.
3. Naczelną zasadą wszelkich czynności podejmowanych przez każdego pracownika jest działanie dla dobra małoletniego i w jego najlepszym interesie.
4. Pracownik traktuje małoletniego z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność, potrzeby i prawo do prywatności.
5. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec małoletniego w jakiejkolwiek formie.
6. Niedopuszczalne jest nawiązywanie z małoletnim jakichkolwiek relacji o charakterze seksualnym lub intymnym.
7. Niedopuszczalne jest utrwalanie wizerunku małoletniego (np. filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika.
8. Każdy kontakt z małoletnim jest jawny oraz wynika z realizacji zadań i działań służbowych.
9. Szczegółowy opis zasad bezpiecznych relacji pomiędzy pracownikami a małoletnimi stanowi Załącznik [3] do standardów.
Otwórz załącznik nr 3W szczegółowym opisie zasad bezpiecznych relacji określa się w szczególności:
a) komunikację z małoletnimi;
b) działania z małolentimi;
c) kontakt fizyczny z małoletnimi;
d) kontakty poza godzinami pracy, w tym kontakt online.
§ 5
Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy małoletnimi
1. Instruktor praktycznej nauki zawodu zna i monitoruje stosowanie zasad bezpiecznych relacji między małoletnimi ustalonych u pracodawcy.
2. Małoletni realizujący na terenie pracodawcy praktyczną naukę zawodu znają i stosują zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi.
3. Treść zasad bezpiecznych relacji między małoletnimi może być zmieniana w każdym momencie na wniosek małoletnich i zawsze z ich udziałem.
4. Szczegółowy opis zasad bezpiecznych relacji między małoletnimi stanowi Załącznik [4] do niniejszych Standardów.
Otwórz załącznik nr 4W szczegółowym opisie zasad bezpiecznych relacji między małoletnimi określa się w szczególności:
1) Zasady komunikacji między małoletnimi;
2) Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie;
3) Sposoby rozwiązywania konfliktów (z naciskiem na mediacje rówieśnicze);
4) Zasady szacunku dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni;
5) Zasady równego traktowania, szacunku dla różnorodności, indywidualnej tożsamości i ekspresji.
§ 6
Procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego
1. Zagrożenie bezpieczeństwa małoletnich może przybierać różne formy i przebiegać z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania.
2. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa małoletnich:
a) Podejrzenie popełnienia przestępstwa na szkodę małoletnich (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad małoletnim),
b) podejrzenie innej formy krzywdzenia niebędącej przestępstwem, takiej jak np. przemoc domowa niespełniająca znamion przestępstwa znęcania, krzyk, poniżanie, wyśmiewanie, presja i wymagania przekraczające możliwości małoletniego,
c) doszło do zaniedbania potrzeb życiowych małoletniego (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
3. Na potrzeby niniejszego dokumentu wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę małoletniego przez:
a) osoby dorosłe (pracownicy, osoby trzecie);
b) opiekunów prawnych małoletniego;
c) innego małoletniego.
4. Celem interwencji jest zatrzymanie krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu bezpieczeństwa.
5. W przypadku wątpliwości, jak postąpić, osoba odpowiedzialna za interwencję może skontaktować się ze specjalistami Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę pod numerem 800 100 100.
6. Wskazane jest poinformowanie szkoły, do której uczęszcza małoletni odbywający praktyczną naukę zawodu o podejmowanej interwencji.
7. Należy pamiętać, że w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego małoletniego poniżej 15. roku życia, istnieje prawny obowiązek zgłoszenia podejrzenia na Policję lub do prokuratury. W przypadku niedopełnienia obowiązku istnieje zagrożenie karą pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku pozostałych przestępstw na wszystkich spoczywa społeczny obowiązek dokonania zgłoszenia.
8. W przypadku podejrzenia przestępstwa, pracodawca dokonuje zgłoszenia na Policję lub prokuraturę. W pozostałych sytuacjach pracodawca podejmuje działania dyscyplinarne zgodnie z przepisami prawa i zasadami obowiązującymi w zakładzie pracy.
9. W przypadku gdy pracownik dopuścił się wobec małoletniego krzywdzenia niebędącego przestępstwem (np. krzyk, wykluczanie, poniżanie), osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji powinna zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchać osobę podejrzewaną o krzywdzenie małoletniego oraz innych świadków zdarzenia. W sytuacji gdy naruszenie dobra małoletniego jest znaczne, w szczególności gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności małoletniego, należy rozważyć wdrożenie właściwych procedur dyscyplinarnych w tym rozwiązanie umowy z osobą, która dopuściła się krzywdzenia, lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby.
§ 7
Podejrzenie krzywdzenia przez opiekuna prawnego małoletniego
1. W przypadku, gdy zgłoszone zostało krzywdzenie małoletniego przez jego opiekuna prawnego, osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji przeprowadza rozmowę z małoletnim. Powinna przeprowadzić rozmowy z innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej małoletniego. Osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji stara się ustalić przebieg zdarzenia, ale także wpływ zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego. Może w tym zakresie współpracować z personelem szkoły, do której uczęszcza małoletni. Ustalenia są spisywane w Karcie Interwencji- Załącznik nr [5]
Otwórz załącznik nr 52. W przypadku, gdy wobec małoletniego popełniono przestępstwo osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwej miejscowo Policji lub prokuratury.
3. W przypadku, gdy małoletni doznaje innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę ze strony opiekunów prawnych lub innych domowników:
a) gdy zachowanie wobec małoletniego spełnia znamiona przemocy domowej1 należy poinformować właściwy ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego ośrodek pomocy społecznej, który może wszcząć procedurę Niebieskiej Karty;
b) gdy zachowanie nie nosi znamion przemocy domowej, a małoletni doświadcza np. zaniedbania albo gdy relacje w rodzinie są w inny sposób nieprawidłowe (np. rodzice są niewydolni wychowawczo) – należy wystąpić do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka o wgląd w sytuację rodziny.
4. Osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji organizuje spotkanie/a z pełnoletnim członkiem rodziny, niebędącym sprawcą krzywdzenia, któremu przekazuje informacje o zdarzeniu, ewentualnej interwencji oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb.
§ 8
Podejrzenie krzywdzenia rówieśniczego
1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez innego małoletniego przebywającego w zakładzie pracy osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji przeprowadza rozmowę z małoletnim podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunami prawnymi, a także oddzielnie z małoletnim poddawanym krzywdzeniu i jego opiekunami prawnymi. Ponadto rozmawia z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego krzywdzonego. Ustalenia są spisywane w karcie interwencji. Dla małoletniego krzywdzącego oraz krzywdzonego sporządza się oddzielne Karty Interwencji- Załącznik nr [5].
2. Zaleca się korzystanie z wsparcia szkoły lub instytucji znajdujących się w obszarze działania pracodawcy.
3. W trakcie rozmów należy upewnić się, że małoletni podejrzewany o krzywdzenie innego małoletniego sam nie jest krzywdzony przez opiekunów prawnych, innych dorosłych bądź rówieśników. W przypadku potwierdzenia takiej okoliczności należy podjąć interwencję także w stosunku do tego małoletniego.
4. W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunami prawnymi wynika, że nie są oni zainteresowani pomocą małoletniemu, ignorują zdarzenie lub w inny sposób nie wspierają małoletniego, który doświadczył krzywdzenia, osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego.
5. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest małoletni w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie stanowi czyn karalny, należy ponadto poinformować właściwy miejscowo sąd rodzinny lub Policję poprzez stosowne pisemne zawiadomienie.
6. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest małoletni powyżej lat 17, a jego zachowanie stanowi przestępstwo, wówczas należy poinformować właściwą miejscowo jednostkę Policji lub prokuratury poprzez pisemne zawiadomienie.
§ 9
Plan wsparcia
1. Wobec małoletniego poddawanego krzywdzeniu osoba odpowiedzialna za udzielanie wsparcia małoletniemu opracowuje indywidualny plan wsparcia, dostosowany do potrzeb małoletniego, możliwości pracodawcy i w razie konieczności oparty na współpracy z innymi podmiotami w środowisku lokalnym, wymienionymi w § 1 pkt 2 i 3. W tym celu należy również skontaktować się z personelem szkoły, do której uczęszcza małoletni odbywający praktyczną naukę zawodu. Plan powinien zawierać wskazania dotyczące działań w celu zapewnienia małoletniemu bezpieczeństwa, w tym:
a) sposoby odizolowania go od osób podejrzewanych o krzywdzenie i możliwość swobodnego funkcjonowania,
b) ofertę wsparcia możliwego do uzyskania, także w innych instytucjach,
c) skierowania małoletniego do innej placówki, jeżeli istnieje taka potrzeba.
2. Plan wsparcia powinien być opracowany z opiekunami prawnymi małoletniego i omówiony z małoletnim. W przypadku, gdy opiekun prawny jest osobą krzywdzącą, wówczas plan należy opracować w porozumieniu z niekrzywdzącym opiekunem prawnym małoletniego.
3. Dostosowany do potrzeb małoletniego i możliwości pracodawcy plan wsparcia należy opracować wobec małoletnich będących świadkami krzywdzenia.
§ 10
Internet i ochrona wizerunku małoletnich
1. Pracodawca posiada sieć wifi, zabezpieczoną hasłem.
2. Pracodawca nie udostępnia małoletnim dostępu do komputerów ani do sieci wi-fi.
3. Pracownik nie może utrwalać wizerunku małoletniego (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu) bez pisemnej zgody opiekuna prawnego.
4. Upublicznianie wizerunku małoletniego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie wideo) m.in. na portalach społecznościowych czy stronach www jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody opiekuna prawnego
5. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie i upublicznienie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
§ 11
Zasady przeglądu i aktualizacji standardów oraz zaznajamiania z ich treścią pracowników
1. Standardy podlegają co najmniej raz na 2 lata weryfikacji pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie ich merytorycznej przydatności.
2. Weryfikacja, dokonywana jest przez kierownika jednostki lub osobę przez niego wyznaczoną.
3. W ramach przygotowania pracowników do stosowania standardów zaznajamia się ich z treścią standardów oraz zaleca się ich przeszkolenie.
§ 12
Postanowienia końcowe
1. Standardy są:
a) opublikowane na stronie internetowej pracodawcy(www.wojciechowski-zg.pl/ochronamaloletnich.html)
b) wywieszone w widocznym miejscu, gdzie prowadzone są prace z małoletnimi (wersja skrócona)
c) udostępnione w wersji papierowej w siedzibie pracodawcy
2. Pracodawca zobowiązuje wszystkich pracowników do zapoznania się z niniejszym dokumentem i przestrzegania go.